De paartijd van kikkers en padden
Foto gekregen van Toon Gevers
Als het in het voorjaar weer warmer wordt, ontwaken de padden uit hun winterslaap. Blijft de omgevingstemperatuur 's avonds boven de zeven à negen graden en is het bij voorkeur een beetje vochtig weer, dan verlaten de paddenmannetjes en -vrouwtjes massaal hun overwinteringsplaats. Zij trekken dan naar de vijvers en sloten (meestal die waar ze zelf geboren zijn) om daar te paren en eitjes af te zetten. De zogenaamde paddentrek. Vaak hebben de vrouwtjespadden al een mannetje op hun rug als ze nog onderweg zijn naar het water.
De paartijd van de bruine kikkers en de heikikkers is ook in het vroege voorjaar, vanaf februari. De groene kikkers en de boomkikkers beginnen iets later, vanaf april.
Omdat de mannetjes kleiner zijn dan de vrouwtjes en de mannetjes dus minder volume hebben dat opgewarmd moet worden, zijn de mannetjes meestal eerder wakker dan de vrouwtjes.
Een aantal kikkers overwinteren op de bodem van een sloot of vijver, die hebben het gemakkelijk. Ze kunnen gelijk beginnen met kwaken om de vrouwtjes naar de plas te lokken voor de paring. Kikkers die op het land hebben overwintert gaan zodra ze ontwaakt zijn uit de winterslaap op zoek naar water.
Zodra een vrouwtje een mannetje nadert klautert hij op haar rug en pakt haar met zijn voorpootjes stevig vast onder haar okseltjes. Biologen noemen dat een amplexus.
De mannetjes hebben tijdens de voortplantingsperiode paarborstels (zwarte eeltachtige knobbels op de duimen) waardoor ze de vrouwtjes steviger vast kunnen houden.
Kikkermannetjes willen zich onder invloed van de paringsdrang nog wel eens vergissen en pakken alles wat maar op een vrouwtje lijkt, zoals een ander kikkermannetje, een kikker van een andere soort of een vis. Een triootje komt ook regelmatig voor en soms ontstaat er zelfs een hele kluwen van kikkers.
 Foto ingestuurd door Rien Wijnhoven |
Foto ingestuurd door Ricky Janssen |
Pad in amplexus met een kikker, foto's ingestuurd door Hans Reusink. |
|
 |
 |
Omgekeerd gebeurt het ook, kikker in amplexus met een pad. |
|
 Foto ingestuurd door Angelique |
 Foto ingestuurd door Eveline Dolfijnen |
 |
 |
Links op de foto een hele kluwen padden tijdens de paartijd en rechts op de foto een kluwen van twee groene kikkers met padden, wat nogal uniek is omdat padden tegen de tijd dat de groene kikkers met de voortplanting beginnen normaal gesproken alweer aan land zijn gegaan. Foto's ingestuurd door Corrie van Engelen. |
|
De amplexus kan dagen duren, de mannetjes blijven vasthouden tot het (vermeende) vrouwtje haar eitjes afstaat. Helaas sneuvelt er zo ook wel eens een kikker of pad door verstikking of verdrinking.
Illustratie uit Historia Naturalis Ranarum
Nostratium
van Rösel von Rosenhof
Zodra het vrouwtje haar eitjes afzet worden ze door het mannetje bevrucht.
De klont eitjes noemen we dril (omdat elk eitje is ingepakt in een doorzichtig gelei-omhulsel en het er heel drillerig uitziet).
De eitjes zijn zo ingepakt om ze te beschermen tegen beschadiging. Tegelijkertijd werkt het dril ook als een soort lens, om de zonnewarmte op te vangen. Dit is heel belangrijk want kikkers en padden (behalve de vroedmeesterpad) zorgen verder niet meer voor de eitjes.
Bruine kikkers blijken zich schuldig te maken aan drilpiraterij. De mannetjes die geen vrouwtje hebben proberen de onbevruchte eitjes uit het kikkerdril alsnog te bevruchten. Ze trekken de dril een beetje uit elkaar en omarmen het alsof het een vrouwtje is. Op deze manier raken meer eitjes bevrucht.